موضوع نوشتار : دکتر ربیعا اسکینی حقوقدان و استاد برجسته حقوق تجارت و آثار وی
دکتر ربیعا اسکینی، یکی از برجسته‌ترین حقوقدانان و اساتید حقوق تجارت در ایران است. ایشان با تألیفات ارزشمند و سال‌ها تدریس در دانشگاه‌های معتبر کشور، نقش مهمی در توسعه و گسترش دانش حقوق تجارت در ایران داشته‌اند.
زندگی و تحصیلات
دکتر ربیعا اسکینی در سال 1325 در شهر خرم‌آباد استان لرستان متولد شد. ایشان تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در زادگاهش گذراند و سپس برای ادامه تحصیل به تهران رفت. در سال 1348 موفق به اخذ مدرک کارشناسی حقوق از دانشگاه تهران شد.پس از آن، دکتر اسکینی برای تحصیلات تکمیلی راهی فرانسه شد و در دانشگاه نانتر پاریس به تحصیل در رشته حقوق خصوصی پرداخت. ایشان موفق شد مدرک دکترای خود را در این رشته از دانشگاه مذکور دریافت کند.
فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی
پس از بازگشت به ایران، دکتر اسکینی فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود را در دانشگاه‌های مختلف کشور آغاز کرد. ایشان هم‌اکنون عضو هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه مفید قم هستند و سال‌هاست که در این دانشگاه به تدریس و پژوهش مشغول‌اند.علاوه بر دانشگاه مفید، دکتر اسکینی در دانشگاه آزاد تهران واحد مرکزی، دانشگاه آزاد زنجان و دانشگاه آزاد قدس نیز به عنوان استاد مدعو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری به تدریس پرداخته‌اند.
تخصص و زمینه‌های پژوهشی
تخصص اصلی دکتر ربیعا اسکینی در زمینه حقوق تجارت است. ایشان در طول سال‌ها فعالیت علمی خود، در حوزه‌های مختلف حقوق تجارت از جمله:
- حقوق شرکتهای تجاری
- اسناد تجاری
- ورشکستگی
- حقوق تجارت بین‌الملل
- داوری تجاری بین‌المللی
به تحقیق و پژوهش پرداخته و آثار ارزشمندی در این زمینه‌ها به رشته تحریر درآورده‌اند.
آثار و تألیفات
دکتر ربیعا اسکینی صاحب آثار متعدد و ارزشمندی در حوزه حقوق تجارت است که بسیاری از آن‌ها به عنوان منابع اصلی درسی در دانشگاه‌های کشور مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین آثار ایشان می‌پردازیم:
1. حقوق تجارت (شرکتهای تجاری) جلد اول – و حقوق تجارت شرکتهاى تجارى جلد دوم (شرکتهای سهامی عام و خاص)
این کتاب در دو جلد به بررسی جامع و دقیق حقوق شرکتهای تجاری می‌پردازد:
- جلد اول: چاپ پنجم، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، تهران 1380
- جلد دوم: چاپ چهارم، انتشارات سمت، تهران، 1381
در این کتاب، دکتر اسکینی به بررسی انواع شرکتهای تجاری، نحوه تشکیل، اداره و انحلال آن‌ها پرداخته است. این اثر یکی از جامع‌ترین منابع موجود در زمینه حقوق شرکتهای تجاری در ایران است.
2. حقوق تجارت (اسناد تجاری)
این کتاب با عنوان کامل “حقوق تجارت (برات، سفته، قبض انبار، اسناد در وجه حامل و چک)” در چاپ پنجم توسط انتشارات سمت در سال 1378 منتشر می شود.در این اثر، دکتر اسکینی به بررسی دقیق و موشکافانه انواع اسناد تجاری، شرایط صدور، ظهرنویسی، پرداخت و ضمانت اجراهای قانونی مربوط به آن‌ها می پردازد. این کتاب یکی از منابع اصلی درس حقوق تجارت در دانشگاه‌های کشور است.
3. حقوق تجارت (ورشکستگی و تصفیه امور ورشکسته)
چاپ پنجم این کتاب در سال 1381 توسط انتشارات سمت منتشر می شود. در این اثر، دکتر اسکینی به بررسی جامع مباحث مربوط به ورشکستگی تجار و شرکتهای می پردازد.موضوعاتی چون شرایط صدور حکم ورشکستگی، آثار حقوقی ورشکستگی، نحوه اداره اموال ورشکسته و تصفیه دیون او در این کتاب مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
4. حقوق تجارت (کلیات، معاملات تجاری، تجار و سازماندهی فعالیت تجاری)
چاپ دوم این کتاب در سال 1380 توسط انتشارات سمت منتشر می شود. در این اثر، دکتر اسکینی به بررسی مفاهیم پایه و اساسی حقوق تجارت می پردازد.موضوعاتی چون تعریف تجارت و اعمال تجاری، شرایط و تکالیف تجار، دفاتر تجاری و مباحث مربوط به نام تجاری و علائم تجاری در این کتاب مورد بحث قرار می گیرد.
5. حقوق تجارت تطبیقی
این کتاب در سال 1373 توسط انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد به چاپ رسید. در این اثر، دکتر اسکینی به مقایسه نظام حقوق تجارت ایران با سایر نظام‌های حقوقی می پردازد و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها را مورد بررسی قرار می گیرد.
6. حقوق تجارت بین‌الملل
این کتاب ترجمه اثر پروفسور ژان شاپیرا است که دکتر ربیعا اسکینی به فارسی ترجمه نمود و در سال 1371 توسط انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی به چاپ رسید.در این کتاب، مباحث مهم حقوق تجارت بین‌الملل مورد بررسی قرار می گیرد و دکتر اسکینی با ترجمه روان و دقیق خود، این مفاهیم را برای خوانندگان فارسی‌زبان قابل فهم نمود.
مقالات علمی
علاوه بر کتاب‌های ارزشمند، دکتر ربیعا اسکینی مقالات علمی متعددی نیز در مجلات معتبر حقوقی به چاپ رسانده است. برخی از موضوعات مورد بحث در این مقالات عبارتند از:
- بررسی تطبیقی قانون حاکم بر قراردادهای هوشمند دیجیتالی
- آثار ورشکستگی شرکتهای اصلی بر وضعیت حقوقی شرکتهای تابعه در شرکتهای چندملیتی
- مطالعه تطبیقی قواعد حل تعارض در معاملات اوراق بهادار
- بررسی مزایا و معایب اجرای الکترونیکی اسناد تجاری
- نقش دکترین حقوقی در قاعده‌سازی قضایی
- تفسیر شروط داوری در قراردادهای تجاری
این مقالات نشان‌دهنده تسلط دکتر اسکینی بر مباحث روز حقوق تجارت و توانایی ایشان در تحلیل مسائل پیچیده حقوقی است.
اهمیت آثار دکتر اسکینی برای دانشجویان و حقوقدانان
آثار دکتر ربیعا اسکینی از چند جهت برای دانشجویان رشته حقوق و حقوقدانان حائز اهمیت است:
- جامعیت: کتاب‌های ایشان تمامی مباحث مهم حقوق تجارت را به صورت جامع و کامل پوشش می‌دهند.
- روزآمدی: دکتر اسکینی همواره تلاش کرده است آثار خود را با توجه به آخرین تغییرات قوانین و مقررات به‌روزرسانی کند.
- تحلیل عمیق: در آثار ایشان، علاوه بر بیان قواعد حقوقی، تحلیل‌های عمیق و دقیقی از مباحث ارائه می گردد.
- رویکرد تطبیقی: دکتر اسکینی در بسیاری از آثار خود، رویکردی تطبیقی داشته و حقوق ایران را با سایر نظام‌های حقوقی مقایسه کرده است.
- استناد به رویه قضایی: در آثار ایشان، به آرای مهم دادگاه‌ها و رویه قضایی استناد می شود که برای درک بهتر کاربرد عملی قواعد حقوقی بسیار مفید است.
نتیجه‌گیری
دکتر ربیعا اسکینی با بیش از نیم قرن فعالیت علمی و آموزشی، نقشی بی‌بدیل در توسعه و گسترش دانش حقوق تجارت در ایران داشته است. آثار ارزشمند ایشان که حاصل سال‌ها تجربه و مطالعه است، همچنان به عنوان منابع اصلی و معتبر در دانشگاه‌های کشور مورد استفاده قرار می‌گیرند.دانشجویان رشته حقوق، وکلا، قضات و تمامی علاقه‌مندان به حوزه حقوق تجارت می‌توانند با مطالعه آثار دکتر اسکینی، به درک عمیق و جامعی از مباحث پیچیده این شاخه از حقوق دست یابند. بی‌شک، مطالعه کتاب‌های ایشان برای موفقیت در آزمون‌های حقوقی از جمله آزمون وکالت و قضاوت نیز بسیار مفید و راهگشا خواهد بود.امید است که نسل جدید حقوقدانان و پژوهشگران، با الهام از تلاش‌های علمی دکتر ربیعا اسکینی، به توسعه و تعمیق دانش حقوق تجارت در ایران همت گمارند و راه ایشان را در خدمت به جامعه حقوقی کشور ادامه دهند.
ما در این نوشتار کوشیدیم تا به معرفی جامع دکتر ربیعا اسکینی حقوقدان و استاد برجسته حقوق تجارت و آثار وی بپردازیم.
