محمد جعفر جعفری لنگرودی: حقوقدان و نویسنده برجسته

دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی (۱۳۰۲-۱۴۰۱ ش)، حقوقدان، قاضی، نویسنده و استاد دانشگاه، از مفاخر و مشاهیر علم حقوق ایران به شمار می‌رود.

ایشان به دلیل تالیفات ارزشمند و فعالیت‌های علمی و قضایی گسترده، نقش بسزایی در توسعه و پیشرفت حقوق در ایران ایفا کرده‌اند.

زندگی‌نامه و تحصیلات

دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی در ۲۴ فروردین ۱۳۰۲ در شهرستان لنگرود استان گیلان، در خانواده‌ای مذهبی متولد شد.

پدر ایشان از روحانیون لنگرود بود و به همین دلیل، دکتر لنگرودی در کودکی به فراگیری خوشنویسی، ادبیات فارسی و عربی نزد پدر خود پرداخت.

 پس از طی دوران ابتدایی و متوسطه در لنگرود، وارد دانشسرای مقدماتی رشت شد.

پس از درگذشت پدر، دکتر لنگرودی برای ادامه تحصیلات دینی و حوزوی به مشهد مقدس رفت و در مدرسه علمیه دودر چهار گنبد، به فراگیری صرف و نحو، فرهنگ و ادبیات عرب، فصاحت و بلاغت پرداخت.

 ایشان از اولین طلابی بودند که پس از احیای مجدد حوزه علمیه مشهد، به آنجا رفتند و به طور همزمان به تحصیل علوم و تدریس دانش خود مشغول بودند.

 سپس به قم عزیمت کرد و همزمان در دانشکده حقوق دانشگاه تهران نیز نام‌نویسی کرد و موفق به اخذ مدرک لیسانس حقوق با رتبه اول گردید.

دکتر لنگرودی در سال ۱۳۳۹ با ارائه پایان‌نامه «تأثیر اراده در حقوق مدنی» موفق به اخذ مدرک دکترای حقوق خصوصی و قضایی از دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد.

 از جمله اساتید برجسته ایشان می‌توان به آیت الله شیخ هاشم قزوینی، آیت الله میرزا مهدی اصفهانی، آیت الله محمدتقی ادیب نیشابوری و پروفسور فلاطوری اشاره کرد.

فعالیت‌های علمی و حقوقی

دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی در سال ۱۳۳۰، همزمان با فعالیت در تحقیق و پژوهش در رشته حقوق، در وزارت دادگستری استخدام شد و در کادر قضایی مشغول به کار گردید.

 ایشان علاوه بر فعالیت‌های قضایی، به تدریس در دانشکده حقوق دانشگاه ملی ایران (شهید بهشتی کنونی) و دانشگاه تهران پرداخت و مدتی نیز ریاست و مدیریت دانشکده حقوق دانشگاه تهران را بر عهده داشت.

ایشان در تالیف و تدوین پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ نیز نقش داشت.

 دکتر لنگرودی همچنین به عنوان اولین نویسنده دایرةالمعارف حقوقی ایران در ۵ جلد و اولین نویسنده فرهنگ حقوقی در ایران شناخته می‌شوند.

تالیفات و آثار

دکتر لنگرودی آثار متعددی در زمینه حقوق تالیف کرده‌اند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دایرةالمعارف عمومی حقوق (الفارق)

• مقدمه عمومی علم حقوق

• حقوق اموال

• حقوق ثبت

• وصیت

• رهن و صلح

• حقوق خانواده

• دانشنامه حقوقى

• شخصیت معنوی حافظ

• مکتب‌های حقوقی در حقوق اسلام

کتاب “دایرةالمعارف عمومی حقوق (الفارق)” ایشان در بیست و ششمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان برترین کتاب سال رشته حقوق معرفی گردید.

نتیجه‌گیری

دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی به عنوان یک حقوقدان برجسته، نقش مهمی در توسعه دانش حقوقی در ایران ایفا کرد.

 آثار ایشان به عنوان منابع آموزشی ارزشمند برای دانشجویان حقوق و حقوقدانان مورد استفاده قرار می‌گیرند و به ارتقای سطح علمی جامعه حقوقی کشور کمک می‌کنند. ایشان در ۸ اسفند ۱۴۰۱ درگذشت.